ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

To παράθεμα 8, - το οποίο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο τού Γ. Θ. Φεσσοπούλου, ανθυπολοχαγού τότε στις επιχειρήσεις τής Ηπείρου και αυτόπτη μάρτυρα και πρωταγωνιστή τών γεγονότων – παρέχει εικόνα αναλυτική τών οχυρωματικών έργων τού τουρκικού στρατού στην ευρύτερη περιφέρεια τών Ιωαννίνων. Επίσης παρέχεται εικόνα τών συνθηκών πολέμου και διαβίωσης τών πολεμιστών κατά τη μάχη τής 7^ηςΙανουαρίου, καθώς και συγκεκριμένα περιστατικά αυτοθυσίας και ηρωισμού. 

 ____________________________________

Μετά την ήτταν τής 29^ηςΝοεμβρίου οι Τούρκοι απεσύρθησαν εις την αμυντικήν γραμμήν τών Ιωαννίνων. Αι βάσεις τής αμυντικής εκείνης οργανώσεως είχον τεθή υπό του Γερμανού στρατάρχου Φον ντερ γκολτς, δι’ επιτοπίου μελέτης τω 1909.

Η κατασκευή μονίμων οχυρωματικών έργων ήρχισεν αμέσως, ήσαν δε ταύτα: πολλά ισχυρότατα πυροβολεία, παρατηρητήρια, χαρακώματα μήκους πολλών χιλιομέτρων, πολυβολεία, κρύπται προσωπικού, πλήρης τηλεφωνική εγκατάστασις, οικήματα στρατωνισμού, αποθήκαι πυρομαχικών, οδοί συγκοινωνίας κ.λ.π. Η όλη δαπάνη ανήλθε τότε εις 58.000.000 φράγκα.

Η οχύρωσις εκείνη ελάμβανεν ασύγκριτον ισχύν ως εκ των εκτάκτων δυσχερειών, τας οποίας επαρουσίαζε το έδαφος δια την προχώρησιν. Εξετείνετο πέριξ τών Ιωαννίνων ως εξής: Προς βορράν επί των υψωμάτων Γαρδίκι πυροβολεία βάλλοντα από Β.Δ. δια βορρά προς Β.Α. Προς Βορειοανατολικά η ορεινή γραμμή Μιτσικέλη άνευ μεν οχυρώσεως, προστατευομένη όμως αποτελεσματικώς υπό των επί του γηλόφου Πέραμα ισχυρών πυροβολείων. Προς Νοτιοανατολικά επί του βράχου Καστρίτσης πέντε πυροβολεία βάλλοντα τήν από Δρίσκου δια Κοντοβράκι μέχρι Λοζέτσι και Μπιζάνι έκτασιν. Προς Νότον επί του ορεινού όγκου Μπιζάνι πάμπολλα πυροβολεία βάλλοντα απ’ Ανατολών δια Νότου προς Δυσμάς. Προς Νοτιοδυτικά επί του οροπεδίου Δουρούτι (κυρία γραμμή αμύνης) και των υψωμάτων Τσούκα, άγιος Σάββας, άγιος Νικόλαος, Μανωλιάσσα (προκεχωρημένη γραμμή) πολλά πυροβολεία βάλλοντα από Νότου προς Δυσμάς. Προς Δυσμάς επί του ορεινού όγκου Σαδοβίστης πυροβολεία βάλλοντα από Ν.Δ. δια Δυσμών προς Βορράν. Εις τα πυροβολεία τής κυρίας γραμμής αμύνης υπήρχον 112 πυροβόλα (16 βαρέα, 23 ταχυβόλα πεδινά και ορειβατικά, και 73 βραδυβόλα των 8,7), εις δε τα της προκεχωρημένης γραμμής έτερα 63 πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων. Τα πυροβόλα ταύτα έβαλον δια διασταυρουμένων πυρών πάσαν πτυχήν τού εδάφους προς πάσαν κατεύθυνσιν πέριξ τών Ιωαννίνων.

Πλην τής κυρίας αυτής γραμμής αμύνης υπήρχε καθ’ όλην την έκτασιν και προκεχωρημένη τοιαύτη, τόσον δε η μία όσον και η άλλη επροστατεύοντο δια χαρακωμάτων Πεζικού αλλού μεν μονίμων αλλού δε προχείρων, με απλήν εις πολλά δε σημεία και διπλήν γραμμήν συρματοπλέγματος.

Εις άπασαν την Ελλάδα και πλείστους εις αυτόν τον στρατόν τής Ηπείρου ευρισκομένους, η οχύρωσις αύτη και η σημασία της ήσαν παντελώς άγνωστοι και δια τούτο εφαίνετο παράδοξος και ανεξήγητος η περί την εκπόρθησιν τών Ιωαννίνων βραδύτης. Από των πρώτων όμως επιθέσεων η οχύρωσις εκείνη, γνωστή εις το Πανελλήνιον υπό το όνομα Μπιζάνι, απεκαλύφθη οποία πράγματι ήτο. Κατεστρέφετο εν πυροβόλον; αντεκαθίστατο πάραυτα υπό άλλων. Εσίγα εν πυροβολείον; απεκαλύπτοντο αμέσως δύο άλλα.

……………………………………………………………………………………………………………….

Μανωλιάσσα

Πόλεμος: «Βίαιος Διδάσκαλος». 

Συνθήκες πολέμου και διαβίωσης

Ο ιερέας τού 8^ουΣυντάγματος. Περιστατικά ηρωισμού

 

Η επίθεσις τής 7 Ιανουαρίου

……………………………………………………………………………………………………………….

Από της 3 μ.μ. η μάχη λαμβάνει μεγίστην έντασιν, διεξαγομένων ηρωικών αγώνων επί της Μανωλιάσσης, της Αετορράχης, του Κοτόρτσι, του Λοζέτσι. Έφοδοι λυσσώδεις προσκρούουσιν εις απεγνωσμένην αντίστασιν. Η λόγχη απαστράπτει και η πάλη σώμα προς σώμα σχεδόν γενικεύεται. Οι στρατιώται οδηγούμενοι κατά το πλείστον από τους υπαξιωματικούς – διότι οι πλείστοι τών αξιωματικών έπεσαν – έρχονται εις χείρας με τον εχθρόν, λογχίζουν και λογχίζονται, απωθούν και απωθούνται, δια να επανέλθουν όμως και πάλιν πλέον ορμητικοί, έξαλλοι, τελείως εξηγριωμένοι. Η ανθρωπίνη φύσις υποχωρεί, ο θάνατος περιφρονείται τελείως. Επί των αποτόμων εκείνων περί τα Ιωάννινα υψωμάτων, εκτυλίσσονται εικόνες φρίκης και υψίστης τραγικότητος. Δράματα σπαρακτικά και εκδηλωτικά της φυσικής θηριωδίας τών ανθρωπίνων ενστίκτων. Άπαντα ταύτα ως απαισία μουσική συνοδεύουν ο ήχος τών τυφεκίων και των πολυβόλων, οι εις ποικίλους τόνους εκδηλούμενοι κρότοι τών παντοειδών οβίδων αίτινες κατά χιλιάδας ανά παν δευτερόλεπτον εκρήγνυνται μετά πατάγου, αι οιμωγαί των θνησκόντων, αι ύβρεις τών ηττωμένων, αι ιαχαί των νικητών… .

……………………………………………………………………………………………………………….

Η παραμονή εις την πρώτην γραμμήν ήτο λίαν κουραστική. Οι αντίπαλοι οπίσω λιθίνων τοίχων (μετερίζια) απείχον μεταξύ των κατ’ απόστασιν ποικίλλουσαν από 400-1000 μέτρων, των Τούρκων κατεχόντων κορυφάς δεσποζούσας κατά το πλείστον τών θέσεών μας. Την ελαχίστην κίνησιν, την ελαχίστην ύψωσιν κεφαλής υπεράνω τών μετεριζίων, οι αντίπαλοι υπεδέχοντο αμοιβαίως δια πυροβολισμών, συνεπεία τών οποίων το Σύν/μα είχε καθ’ εκάστην υπέρ τους 10 εκτός μάχης. Ως εκ τούτου ήσαν αμφότεροι υποχρεωμένοι – ιδία οι ιδικοί μας εις τα σημεία εις τα οποία ευρίσκοντο χαληλότερον – να παραμένωσι καθ’ όλην την ημέραν συσπειρωμένοι οπίσω τών μετεριζίων, πάσης μετακινήσεως και της διανομής τού συσσιτίου ακόμη ενεργουμένης την νύκτα. Την νύκτα ετοποθετούντο διπλοί σκοποί εμπρός εις μικράν απόστασιν. Λόγω τού πετρώδους τού εδάφους δεν ήτο δυνατή η κατασκευή αντισκήνων και οι άνδρες υπέφερον πολύ κατά τας συχνοτάτας βροχάς και το ψύχος, αναγκαζόμενοι να ρίπτωσιν απλώς τ’ αντίσκηνά των επί των ώμων των. Την νύκτα δεν ηδύναντο ν’ ανάψωσι φωτιές. Εις τα τμήματα τής ενισχύσεως (οι οπίσω ευρισκόμενοι ουλαμοί τών προφυλακών), η ζωή ήτο κατά πολύ περισσότερον αναπαυτική. Εστήνοντο σκηναί, ηδύναντο να κινηθώσιν, ηνάπτοντο φωτιές.

Αι κορυφαί επί των οποίων ευρίσκοντο αι προφυλακαί εστερούντο παντελώς ύδατος. Ως εκ τούτου το μεν συσσίτιον παρεσκευάζετο εις τους πρόποδας και μετεφέρετο κρύον μέχρι τών λόχων, το δε προς πόσιν ύδωρ επίσης μακρόθεν δια βαρελίων μεταφερόμενον, διενέμετο εις τους άνδρας μετά φειδούς!!... Δεν ήτο δυνατόν να συγκρατήση τις την συγκίνησίν του και να μη αισθανθή ιδιαιτέραν όλως Εθνικήν υπερηφάνειαν, βλέπων τους ήρωας εκείνους οι οποίοι από στιγμής εις άλλην διεκύβευον την ζωήν των, να τάσσωνται εις γραμμήν μετά θαυμασίας πειθαρχίας και υπομονής, δια να λάβωσι με την σειράν του έκαστος την μερίδα ύδατος η οποία επί πλέον απείχεν από του να είναι επαρκής! Οσάκις έβρεχεν, η έλλειψις ανεπληρούτο δι’ ύδατος βροχής συλλεγομένου δια των αντισκήνων.

Η διατροφή υπήρξε καλή. Διενέμοντο επίσης αρκετόν κονιάκ το οποίον ήτο θαυμάσιον θερμαντικόν. Ο ιματισμός και η υπόδησις συνετηρούντο καλώς. Μάλλινα είδη διενέμοντο αρκετά. 

 

……………………………………………………………………………………………………………….

Η πρωτοχρονιά εωρτάσθη με όλην την δυνατήν μεγαλοπρέπειαν. Γλυκίσματα και κονιάκ ηγοράσθησαν εκ Πρεβέζης, οι στρατιώται «τα είπαν» εις τους αξιωματικούς των, ευχαί δε υπέρ ταχείας και αισίας λήξεως τού αγώνος απηυθύνθησαν αμοιβαίως.

Περί την 2 μ.μ. ώραν τής 5 Ιανουαρίου – παραμονής τών Φώτων – οι αξιωματικοί τών ουλαμών ενισχύσεων τών 3^ουκαι 12^ουλόχων, παραπλεύρως αλλήλων κατηυλισμένων, βλέπουσι ουχί άνευ εκπλήξεως τον ιερέα τού Συν/τος πανοσιολογιώτατον Παντελεήμονα Φωστίνην, να έρχηται παρά την από πρωίας διαρκούσαν ραγδαιοτάτην βροχήν, όπως αγιάση τούς άνδρας τών προφυλακών. Ο θαυμάσιος εκείνος ιερεύς γνωρίζων οποίον θάρρος και οποίαν ενίσχυσιν θα μετέδιδεν εις τους άνδρας τών προφυλακών το άκουσμα του γλυκέος τροπαρίου τής εκκλησίας και ο ασπασμός τού Τιμίου Σταυρού, απεφάσισε να μη στερήση τούς συναγωνιστάς του τής χαράς αυτής. Οι διοικηταί τών ανωτέρω δύο λόχων μόλις είδον προσεγγίζοντα τον γλυκύτατον εκείνον ιερέα, του οποίου η επί των ανδρών επιρροή ήτο καταφανεστάτη, έσπευσαν εις τα αντίσκηνα φωνάζοντες «παιδιά ο παππάς μας». Οι άνδρες εξέρχονται μετά χαράς και συγκινήσεως ζωηρώς εζωγραφισμένης εις το πρόσωπόν των, κιβώτιον φυσιγγίων προσκομίζεται αμέσως, τοποθετείται επ’ αυτού κύπελλον πλήρες ύδατος και η ιερά τελετή άρχεται, των ανδρών παρακολουθούντων μετά βαθυτάτης κατανύξεως.

Τας τάξεις τού στρατεύματος διατρέχει η φήμη ότι θα εκτελεσθή επίθεσις προς διάσπασιν τής Τουρκικής αμύνης και κατάληψιν τών Ιωαννίνων. Πάντες διακαώς επιθυμούν την εκτέλεσιν τής επιθέσεως ταύτης, καθόσον έχουν πεποίθησιν ότι κατόπιν αυτής θα λήξωσιν αι κακουχίαι, εκείνοι δε οι οποίοι θα έχουν το ευτύχημα να επιζήσωσι θα εισέλθωσι νικηταί εις την θρυλλικήν πόλιν τών Ιωαννίνων. Πολλοί αξιωματικοί όντες ασθενείς και έχοντες ανάγκην νοσοκομειακής περιθάλψεως, δεν απομακρύνονται τών τάξεών των, αλλά πιέζουσι τας δυνάμεις των και συγκρατούνται εις τας θέσεις των, επιθυμούντες να μετάσχωσι τής αναμενομένης ταύτης επιθέσεως.

……………………………………………………………………………………………………………….

Ανέκδοτα. Υπήρξεν τοιαύτη η δράσις τού στρατού μας κατά την ιστορικήν εκείνην ημέραν, εξετελέσθησαν τοσαύται και τοιαύται ηρωικαί πράξεις επί της Μανωλιάσσης και της Αετορράχης, ώστε να είναι δυσχερεστάτη η διάκρισις τινών μεταξύ αυτών και ο χαρακτηρισμός των ως ανεκδότων. Η ημέρα εκείνη αποτελεί δια τον Ελληνικόν στρατόν εν μέγα ανέκδοτον.

Όσον αφορά το όγδοον Σύν/μα δύναταί τις αδιστάκτως ν’ αποφανθή ότι άπαντες οι αποτελούντες αυτό την ημέραν εκείνην ανεδείχθησαν ήρωες. Υπήρξαν τόσον ελάχιστοι οι κατά τινας στιγμάς λιποψυχήσαντες ώστε ουδόλως δύναται να επιδράσωσιν επί του συνόλου τών αποδοσάντων το μεγαλειώδες εκείνο έργον τού ογδόου Συν/τος κατά την 1 Ιανουαρίου. Κρίνομεν εν τούτοις απαραίτητον ν’ αναφέρωμεν επεισόδιά τινα λαβόντα χώραν ολίγον προ, κατά ή μετά την αξιομνημόνευτον εκείνην ημέραν, δια να κατανοηθή εις ποίον σημείον είχεν εξιχθή η μεταξύ όλων τών βαθμίδων τής ιεραρχίας υπάρχουσα αμοιβαία αφοσίωσις και ο ηρωισμός απάντων εν γένει.

1^ον. Τινές τών διοικητών λόχων ελάμβανον μέρος εις την 24ωρον υπηρεσίαν τής πρώτης γραμμής. Οι άνδρες τού 3^ουλόχου δια να εξωτερικεύσωσι την προς τον διοικητήν των αγάπην των, κατεσκεύασαν εις απόστασιν 3-4 βημάτων οπίσω τών μετεριζίων χαμηλόν περίφραγμα, το οποίον σκεπασθέν δια δύο αντισκήνων απετέλεσε θαυμάσιον και ευρύχωρον οικίσκον. Τούτον προσέφερον εις τον διοικητήν των. Ούτος τον εδέχθη ευχαρίστως αλλά και δια ν’ αποδώση την φιλοφρόνησιν ενώ παρέμενεν εις αυτόν κατά τα 24ωρα τής εν τη πρώτη γραμμή υπηρεσίας του, τον μετέβαλεν εις κέντρον θερμάνσεως των ανδρών του και τον απεκάλεσε «παραγώνι» του λόχου. Κατασκευασθείσης μικράς εστίας ευρίσκετο διαρκώς επ’ αυτής χύτρα εις την οποίαν την νύκτα έβραζεν πάντοτε τσάι. Ανά εν κύπελλον τοιούτου ελάμβανον οι άνδρες πριν μεταβώσιν εις την υπηρεσίαν τού σκοπού, οπότε και εθερμαίνοντο ή εστέγνωνον μετά την βροχήν.

2^ον . Ο διοικητής τού 3^ουλόχου και ο εκ Λακωνίας έφ. ανθ/γός Βασίλειος Γεννηματάς, εκτός πολεμικής ενεργείας ήσαν άριστοι φίλοι. Ευθύς ως επέκειτο ή ήρχιζε πολεμική τις ενέργεια, οι δύο εκείνοι άνδρες ήριζον τίς θα φανή γενναιότερος. Αποτέλεσμα αναλόγου έριδος κατά την πρώτην ημέραν τής εις τας προφυλακάς τής Μανωλιάσσης εγκαταστάσεως τού λόχου, υπήρξεν η εξ αυτού απομάκρυνσις τού Γεννηματά μετά βαρείας ποινής. Ούτος ερωτηθείς περί των αιτίων τής εκ του 3^ουλόχου απομακρύνσεώς του απήντησεν: «Εις λόχος ήτο πολύ μικρός δια να περιλάβη δύο φιλοδοξίας τόσον μεγάλας, όσον η ιδική μου και η του Φεσσοπούλου».

3^ον . Ο εκ Ναυπλίου έφεδρος ανθυπολοχαγός 12^ουλόχου Ευρυπίδης Κωτσονόπουλος, πάσχων από ημερών και πυρέσσων σφοδρώς το απόγευμα της 6^ηςΙανουαρίου, λαμβάνει εισιτήριον δια το Νοσοκομείον και ετοιμάζεται δια να απέλθη την πρωίαν. Την νύκτα έρχεται η διαταγή δια την επίθεσιν και ο Κωτσονόπουλος με πυρετόν 39 βαθμών επιμένει να παραμείνει εις τον λόχον. Ο διοικητής τού λόχου τον εξορκίζει να μεταβή εις το Νοσοκομείον και εκείνος απαντά: «Τι λες λοχαγέ μου; Είναι δυνατόν να λείψη ο Κωτσονόπουλος από τη σημερινή χαρά;».

Η μάχη άρχεται. Ο 12^οςλόχος εκτελεί τας ηρωικάς εκείνας εφόδους δια της λόγχης και ο Κωτσονόπουλος ηγούμενος τής διμοιρίας του λαμβάνει διαμπερές τραύμα τής κεφαλής. Ο λοχαγός του τον βλέπη να επιδένη μόνος το τραύμα του και τον ερωτά πώς είναι. Ο Κωτσονόπουλος μη δυνάμενος να ομιλήση απαντά δια κινήσεως τής χειρός ότι εκτυπήθη σοβαρώς. Μετ’ ολίγον ο ήρως εκείνος, ο σεμνός και πολύ αγαπητός μεταξύ τών συναδέλφων του Κωτσονόπουλος απέθνησκεν.

4^ον . Ο εξ Ακαρνανίας έφεδρος ανθ/γός του 10^ουλόχου Παντελής Καρασεβδάς δια να εμψυχώση την διμοιρίαν του κατά τα σφοδρότατα πυρά Πυρ/κού, υποδέχεται εκάστην οβίδα δια ζητωκραυγών. Το επιδιωκόμενον αποτέλεσμα επιτυγχάνεται και ενώ η διμοιρία κατακλύζεται από οβίδας ζητωκραυγάζει… . Αλλά μία οβίς πίπτει υπό τους πόδας του Καρασεβδά, τον ρίπτει χάμω και τον σκεπάζει με χώμα και πέτρες. Οι άνδρες του ανησυχήσαντες σπεύδουσι προς αυτόν, ο Καρασεβδάς σηκώνεται και φωνάζει «Ζήτω η Ελλάς». Οι άνδρες του επαναλαμβάνουν φρενητιώντες την ζητωκραυγήν….

Εις μίαν στιγμήν ο Καρασεβδάς ερωτά τους άνδρας του αν είναι πρόθυμοι να εκτελέσουν εν άλμα ακόμη προς τα εμπρός! Όλοι απαντούν καταφατικώς, εις δε μη δυνάμενος να ομιλήση διότι θραύσματα λίθων τού είχαν καταστρέψη την σιαγόνα, κατανεύει και αυτός και λαμβάνει μέρος εις το άλμα…. Κατ’ αυτό ο Καρασεβδάς λαμβάνει δύο σοβαρώτατα τραύματα, εν υπό την δεξιάν μασχάλην εκ θραύσματος οβίδος, έτερον διαμπερές τού θώρακος από βλήμα τυφεκίου. Παρά τα τραύματά του, θέλει να μείνη παρά τη διμοιρία του, αλλά μετ’ ολίγον παγώνει και μεταφέρεται εν σοβαρωτάτη καταστάσει.

5^ον . Ο λοχίας σιτιστής του 12^ουλόχου Γεωργουνέας τραυματισθείς εις αμφοτέρους τούς πόδας κατά την υποχώρησιν τού λόχου μετά την Τουρκικήν αντεπίθεσιν, δεν δύναται να παρακολουθήση. Οι δεκανείς Αναστ. Πετροπουλάκης και Γ. Αναστασάκης ανέλαβον να τον σώσωσι, και ο μεν πρώτος καταλαμβάνων διαδοχικάς θέσεις και πυροβολών συνεκράτει τούς Τούρκους, ενώ ο δεύτερος μετέφερε τον Γεωργουνέαν επί των ώμων.

6^ον . Κατά την επίθεσιν τού 3^ουλόχου προς επανάκτησιν τής ράχεως εκ της οποίας εξετοπίσθη ο 12^ος, προηγούντο τρέχοντες ως τρελλοί δύο στρατιώται. Ήσαν οι εκ Λακωνίας Π. Πατσουράκος και Γ. Γορανίτης, οι οποίοι συνεκρούσθησαν πρώτοι προς τους εναπομείναντας Άραβας. Ο Πατσουράκος λογχίσας λογχίζεται ταυτοχρόνως και οι δύο ηρωικοί αντίπαλοι πίπτουσι κατά τοιούτον φρικτόν τρόπον δια των λογχών των συνδεδεμένοι… Ο Γορανίτης φονεύσας ένα, δύο, Άραβας τρέχει από μετεριζίου εις μετερίζιον προς ανακάλυψιν και άλλων, αλλά πίπτει και αυτός με μίαν σφαίραν εις την κεφαλήν… Ο λοχίας Ν. Αποστολάκος άνευ πηλικίου και με τας τρίχας τής κεφαλής ανωρθωμένας παρέχει την εντύπωσιν παράφρονος….

7^ον . Ο γενναίος και σεμνός επίσης εκ Λακωνίας στρατιώτης του 3^ουλόχου Π. Κομπότης ήτο σύνδεσμος τού διοικητού τού λόχου και έφθασε εις την κορυφήν τής ράχεως μετ’ αυτού. Σταλείς προς τον διοικητήν τού τάγματος όπως ζητήση ενισχύσεις διέτρεξε μετά πρωτοφανούς θάρρους την φοβερώς βαλλομένην επικίνδυνον εκείνην ζώνην, κατά τε την μετάβασιν και επάνοδον. Ληξάσης τής αποστολής του επέστρεψε πάραυτα πλησίον τού λοχαγού του, παρά το πλευρόν τού οποίου ίστατο. Όταν είδεν ότι οι ολίγοι άνδρες τού 3^ουλόχου κατεδίωκον δια των πυρών των τους υποχωρούντας Τούρκους, κάθηται επί της κορυφής και πυροβολεί. Μάτην ο λοχαγός του τον διατάσσει να πέση πρηνής. Ο γενναίος Κομπότης δεν υπακούει και εξακολουθεί τα πυρά του λέγων «Άσε με κύριε λοχαγέ διότι θα χάσω ώρα όσο να πέσω πρηνής και θα μού φύγη κανένας Τουρκαλάς».

Μετά παρέλευσιν ολίγης ώρας ο Κομπότης θεάται να πετά το όπλον του και να σύρηται προς τα οπίσω, φέρων την αριστεράν χείρα εις την καρδίαν. Ο διοικητής τού λόχου ο οποίος πολύ ηγάπα τον ήρωα αυτόν, σπεύδει, τον ξεκουμπώνει και βλέπει ότι φέρει τραύμα άνωθεν τής καρδίας. Ο ήρως εκείνος, παρά τους δριμυτάτους πόνους, τους οποίους ησθάνετο δεν εξέφερε την παραμικράν φωνήν πόνου. Ο διοικητής τού λόχου κρίνων ότι το τραύμα τού Κομπότη ήτο σοβαρόν διέταξε την άμεσον μεταφοράν του εις το χειρουργείον. Ο ήρως ούτος διακομισθείς απεβίωσεν εις το Νοσοκομείον τής Φιλιππιάδος.

8^ον . Ο εκ Λακωνίας έφ. ανθ/γός Β. Γεννηματάς ετραυματίσθη εις την χείρα και το αίμα έρρεεν. Εις στρατιώτης προσφέρεται να δέση το τραύμα του δια του επιδέσμου του. Ο Γεννηματάς – ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω δεν απεμακρύνθη ποσώς τού Συν/τος μετά τον τραυματισμόν του – ηρνήθη λέγων: «Όχι δεν θέλω να το δέσης. Θέλω το αίμα μου να τρέξη να ποτίση την γην αυτήν»…

9^ον . Ο εξ Αρκαδίας ανθ/στής Θεόδωρος Ρούσσος μετέβη την 8 Ιανουαρίου προς επίσκεψιν τού διοικητού τού 1^ουλόχου, μετά του οποίου συνωμίλει οπίσω τού μετεριζίου. Την στιγμήν εκείνην κατέφθασε στρατιώτης τού 1^ουλόχου ίνα παραπονεθή δια τα άρβυλά του. Το μετερίζιον δεν ηδύνατο να προστατεύση περισσοτέρους τών δύο ανδρών και ούτω εις έπρεπε να μείνη εκτεθειμένος εις τα πυρά τών Τούρκων. Ο Ρούσσος δια να προφυλάξη τον στρατιώτην απεσύρθη αυτός ολίγον έξω τού μετεριζίου, οπότε δέχεται μίαν σφαίραν εις την κοιλίαν. Μεταφερόμενος εις το Νοσοκομείον παρεπονείτο διαρκώς διότι δεν ετρευματίσθη μαχόμενος και εζήτει το πιστόλιόν του ν’ αυτοκτονήση. Ο σεμνός, γενναίος και πολύ αγαπητός μεταξύ τών συναδέλφων του ήρως εκείνος απεβίωσε μετά δύο ημέρας».

……………………………………………………………………………………………………………….

[Αποσπάσματα από το βιβλίο Γ. Θ. Φεσσοπούλου-Συνταγματάρχου «Η Ελλάς εις τους Βαλκανικούς Πολέμους τού 1912-13», Τόμος Α΄, Εν Αθήναις, Τυπογραφείον Καμινάρη, 1925, σελ. 301-331]

Χίος: Απρίλιος 2013

 

Επιμέλεια:

Λεωνίδας Πυργάρης

Φιλόλογος Καθηγητής

2^οΓεν. Λύκειο Χίου