Οδός Νικολάκη Εφέντη ή Ν. Παπαδοπούλου;

Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο: e Γιάννινα ~
"Μια άλλη ματιά στη πόλη των θρύλων και των παραδόσεων"

Του Κώστα Φωτόπουλου

Βρίσκεται γειτονιά με τις κατοικίες αξιωματικών και σχηματίζει το τρίγωνο μαζί με τους δρόμους Μάρκου Μπότσαρη και Παπάζογλου.
Φέρει τον απλό τίτλο: οδός Ν. Παπαδοπούλου, που δε λέει τίποτα, αντί του πραγματικού Νικολάου Μιζαντζή, ή Μιζαντζόγλου υπολοχαγού του Τουρκικού Στρατού, ο οποίος ήταν απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Βερολίνου, στο Επιτελείο του Συνταγματάρχου Βεχήπ αδελφού του Εσάτ Πασιά.

Ο ανωτέρω, κατά την πολιορκία ταυ Μπιζανίου τροφοδοτούσε ,κατά την Ελευθ. Ι. Νικολαΐδου («Η Απελευθέρωσις των Ιωαννίνων», 1975, σ. 26, εκδ. Ε.Η.Μ.), το Ελληνικό Στρατηγείο με πληροφορίες σπουδαιότατης σημασίας. Το πιο σημαντικό στοιχείο, πού πρόσφερε ήταν η σχεδίαση του Χάρτη τού Μπιζανίου με τα πυροβόλα και τις δυνάμεις που υπεράσπιζαν το οχυρό.
Συγκεκριμένα: υπήρχε πυροβολείο των Τούρκων αθέατο και απυρόβλητο, που με τα δραστικά πυρά του «πολλάς ιφθίμου ψυχάς Αχαιών Άιδι προΐαψεν».
Είχε πάρει το όνομα «Σκύλλα» (ή Σκυλί), σαν ο «Κέρβερος» του Άδου των Αρχαίων.
Τους χάρτες αυτούς τους σχεδίασε στο Γραφείο του Ίω. Λάππα υπεύθυνου και των πληροφοριών και της κατασκοπείας (είχε την ιδιότητα του Γραμματέως και Διερμηνέως του Γαλλικού Προξενείου), σε δύο νύχτες.
Οι χάρτες τοποθετήθηκαν μέσα στο σαμάρι τού γαϊδουριού του μεταφορέως Δημητρίου Γραβάνη δασκάλου, από τη Σαντοβίτσα (τώρα Μάρμαρα) και μεταφέρθηκαν στις προφυλακές του Μικτού Τάγματος Αντ/ρχου Μαλάμου στους Μπαουσούς.
(Βλ. λεπτομέρειες «Το αρχείο Ιωάννου Λάππα και Αντιγόνης Γ. Τζαβέλα (1912—1913) και η απελευθέρωση των Ιωαννίνων»,   Γιάννινα 1975, εκδ. Ε.Η.Μ.).
Δυστυχώς όμως η δράση αυτή του λαμπρού υπολοχαγού Νικολάκη Μιζαντζή, κατ’ ακριβείς πληροφορίες του γιατρού Βασίλη Λάππα, γιου του Ιωάννου Λάππα και συνεπώς δυναμένου να γνωρίζει επακριβώς όλα τα προαναφερόμενα, από ακριτομύθια δημοσιεύτηκε σε Αθηναϊκή εφημερίδα, την «Πατρίδα», το γεγονός, κι’ όταν μετά το πέρας του πολέμου γύρισε στην πατρίδα του, συνελήφθη και πέρασε από στρατοδικείο, καταδικάστηκε σε θάνατο, και γδάρθηκε ζωντανός, όπως αναφέρεται.
Άλλα και η οικογένεια του δεν γλύτωσε από τη μανία των Τούρκων, εξοντώθηκε στη Μ. Ασία.
Χρέος λοιπόν ιερό έχει ο Δήμος Ιωαννιτών, τιμώντας τη μνήμη του έξοχου αυτού πατριώτου, να επαναφέρει τό ταχύτερο την απολύτως ορθή ονομασία: Νικολάου Μιζαντζή, Λοχαγού Μηχανικού (του Τουρκικού Στράτου), όπως ρητά με διαβεβαίωσε ο προαναφερόμενος γιατρός Βασίλειος Λάππας, τέλειος γνώστης των προμνησθέντων πραγμάτων, αλλά και από επιστολήν, που του απεστάλη εκ θεσσαλονίκης της Σοφίας Μανούκα, Κλεάνθους 21 Θεσσαλονίκη, το γένος Μιζαντζή, μαρτυρούσαν την ταυτότητα του συγγενούς της (ανεψιού) Νικολάου Μιζαντζή.

 Αναδημοσίευση από το βιβλίο του Κώστα Φωτόπουλου «Τα Γιάννινα»