Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Ιστορικό Χρονολόγιο [από την ιστοσελίδα του δήμου Ιωαννιτών]

6ος μ.Χ.αιώνας
ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ
Η ίδρυση της πόλεως των Ιωαννίνων, αποδίδεται στον Ιουστινιανό, τον 6ο αιώνα μ.Χ., με μετοικεσία κατοίκων της Ευροίας. Η πρώτη παρουσία της πόλεως με την ονομασία Ιωάννινα, στις ιστορικές πηγές, συναντάται στα πρακτικά της συνόδου του 879, που έγινε στην Κωνσταντινούπολη και η δεύτερη, σε δημοσιευθέν σιγίλιο, του έτους 1020, του αυτοκράτορα Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου.


6ος – 1082
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Κατά την Βυζαντινή περίοδο και για πολύ ακόμα χρονικό διάστημα, η πόλη των Ιωαννίνων φέρεται ότι περιοριζόταν μόνον εντός του φρουρίου.


1082
Tα Ιωάννινα καταλαμβάνονται από τον Βοημούνδο, γιο του Ροβέρτου Γυισκάρδου.


1185
Πιθανολογείται καταστροφή των Ιωαννίνων, από το Νορμανδικό πεζικό, υπό την αρχηγία του Γουλιέλμου Β' - βασιλιά της Σικελίας.


1204
ΔΕΣΠΟΤΑΤΟ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ
Κατάληψη από τον Μιχαήλ Άγγελο Κομνηνό, ο οποίος εγκαθιδρύει έτσι την δυναστεία των δεσποτών της Ηπείρου, με πρωτεύουσα την Άρτα.
Έκτοτε, τα Ιωάννινα θ' ακολουθήσουν τις ιστορικές εξελίξεις του Δεσποτάτου της Ηπείρου, το οποίο, εκτεινόμενο από το Δυρράχιο μέχρι τη Ναύπακτο θα διαδραματίσει τον ρόλο του Βυζαντινού προπυργίου, ενάντια στις αλλεπάλληλες επιδρομές των Φράγκων, Βενετών, Αλβανών και Σέρβων.
Επί των ημερών του Μιχαήλ Α' του Αγγέλου, τα Ιωάννινα φέρονται να αναπτύσσονται και να ευημερούν. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, κατά την περίοδο αυτή, συγκεντρώνονται στα Ιωάννινα επίσημοι και λόγιοι πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη, μετά την κατάληψη αυτής, από τους Φράγκους. Επίσης, κατά την περίοδο αυτή -περί το1206- σημειώνεται ανακαίνιση των τειχών του φρουρίου και ίδρυση, στη μεν Μονή Σπανού -της Σχολής Φιλανθρωπινών, στην δε αρχαιότατη Μονή του Αγίου Νικολάου Στρατηγοπούλου, της ομώνυμης Σχολής.


1265
Τα Ιωάννινα παραχωρούνται, από τον Νικηφόρο Α' Άγγελο Κομνηνό, στον αυτοκράτορα της Νίκαιας -Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο.


1282
Μετά τον θάνατο του Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου, τα Ιωάννινα επανέρχονται στο Δεσποτάτο της Ηπείρου, υπό την εξουσία του Νικηφόρου Α' Αγγέλου Κομνηνού. Κατά την περίοδο αυτήν, σημειώνεται και η μεταφορά της έδρας του εκκλησιαστικού πρωθιερέα του Δεσποτάτου στα Ιωάννινα, η επισκοπή των οποίων φαίνεται να αναβαθμίζεται σε μητρόπολη, λόγω της ιδρύσεως στη Ναύπακτο καθολικής αρχιεπισκοπής, με την παραχώρηση της πόλης στον Φίλιππο Ταραντίνο.


1296
Με τον θάνατο του Νικηφόρου Α' Αγγέλου Κομνηνού, αναλαμβάνει την εξουσία των Ιωαννίνων και της Ηπείρου, η χήρα του Άννα -ως επίτροπος του γιου τους Θωμά Α'. Κατά την διάρκεια της επιτροπείας της, επιτυγχάνεται η υποστήριξη των Βυζαντινών, προς αποφυγή των πιέσεων των Ανδεγαυών. Έτσι, στέλνεται, στα Ιωάννινα, αυτοκρατορικός στρατός, υπό τον Ιωάννη Λάσκαρη, ο οποίος στη συνέχεια κηδεμονεύει το Δεσποτάτο, σύμφωνα με τις θελήσεις του αυτοκράτορα του Ανδρόνικου Β'.


1318
Με την δολοφονία του Θωμά Α', τελευταίου της δυναστείας των δεσποτών της Ηπείρου, Αγγέλων Κομνηνών, τα Ιωάννινα γίνονται μήλον της έριδος μεταξύ Βυζαντινών, Ανδεγαυών και Σέρβων. Τελικά, τα Ιωάννινα εντάσσονται στο Βυζάντιο, ύστερα από την επέμβαση του Ιωάννη Συργιάννη από το Βεράτιο, ο οποίος έπεισε τους Ιωαννίτες, να δηλώσουν πίστη και υποταγή στον Ανδρόνικο Β', ώστε να αποκτήσουν την ευμένειά του. Σ' αυτή τη συμφωνία υποταγής, οφείλονται τα δύο χρυσόβουλα (1319 και 1321) του Ανδρόνικου Β', τα οποία είναι πολύ αποκαλυπτικά για την ιστορία των Ιωαννίνων και για την εξέλιξη των φεουδαρχικών σχέσεων.


1319-1339
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ
Κατ΄αυτήν την περίοδο, ανέλαβαν την εξουσία στα Ιωάννινα διαδοχικά, ο Νικόλαος Ορσίνι, επονομασθείς -Ιωάννης Β' Κομνηνός Αγγελοδούκας, η σύζυγος του Άννα Παλαιολογίνα -ως επίτροπος του γιου τους Νικηφόρου Β', και τέλος ο Ιωάννης Άγγελος.


1339
ΣΕΡΒΟΚΡΑΤΙΑ
Η Βυζαντινή κυριαρχία στα Ιωάννινα, διακόπτεται λόγω καταλήψεώς της από τους Σέρβους. Ήπειρος, Θεσσαλία και Μακεδονία καταλαμβάνονται από τον Σέρβο κράλη –Στέφανο Ντουσάν (1331-1355). Η Σερβοκρατία διευκολύνει την κάθοδο Αλβανικών ομάδων, οι οποίοι εισβάλλουν και εποικίζουν την Ήπειρο, εξοντώνοντας και εκδιώκοντας τον Ελληνικό πληθυσμό.


1359
ΗΤΤΑ ΣΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΑΧΕΛΩΟΥ
Ο Νικηφόρος Β' (1356-1359), γιός του δεσπότη της Ηπείρου –Ιωάννη Β΄ -Δούκα Ορσίνι, μετά τον θάνατο του κράλη Στέφανου Ντουσάν, προσπαθεί να ανακόψει την Αλβανική εισβολή και εποικισμό της Ηπείρου, πολεμώντας και επανασυνοικίζοντας τους εκδιωχθέντες Έλληνες. Δυστυχώς η προσπάθεια αποτυγχάνει, όταν ο Νικηφόρος Β΄ ηττάται και πεθαίνει στην μάχη του Αχελώου το 1359. Ανεμπόδιστοι πλέον οι Αλβανοί, κατέρχονται και εκδιώκουν τους Έλληνες από τις πατρογονικές τους εστίες στην Ήπειρο. Οι Αλβανικοί εποικισμοί, υποχρεώνουν ευάριθμες αρχοντικές οικογένειες που κατοικούσαν στην περιοχή της Βαγενετίας (η περιοχή απέναντι από την Κέρκυρα σε αρκετό βάθος), να καταφύγουν στα Γιάννινα.


1367
Παραχώρηση των Ιωαννίνων από τον νέο Σέρβο ηγεμόνα –Συμεών Ούρεση, στον γαμπρό του -Θωμά Πρελούμπο, ή Πρελούμποβιτς, και της νότιας Ηπείρου στους Αλβανούς αρχηγούς των οίκων Μπούα και Λιώσα. Η εξουσία του Πρελιούμποβιτς, ανεδείχθη τυραννικότατη, αφού κατεδίωξε άγρια και φορολόγησε τους Ιωαννίτες, εξόρισε τον μητροπολίτη τους και δήμευσε την εκκλησιαστική περιουσία, την οποία μοίρασε στους Σέρβους οπαδούς του. Στόχος του Σέρβου δεσπότη της Ηπείρου Πρελιούμποβιτς ήταν, η εξασθένιση και αποδυνάμωση του ελληνικού στοιχείου και η εθνολογική αλλοίωση.
Έναντι αυτού του στυγνού καθεστώτος, οι Αλβανοί Ιωαννίτες φέρονται, κατά πληροφορία, ότι ζήτησαν προστασία από τους, Αλβανούς φυλάρχους. Έτσι, αρχίζουν οι αλβανικές επιδρομές κατά των Ιωαννίνων, οι οποίες οδήγησαν τον Θωμά Πρελιούμποβιτς, το 1375, σε επισκευή και ανακαίνιση του φρουρίου των Ιωαννίνων.


1380
Οι Αλβανικές επιδρομές και η εμφάνιση των Οθωμανών στον Ελλαδικό χώρο, οδηγούν τον Πρελιούμποβιτς σε προσέγγιση με τον Εμμανουήλ Β΄ Παλαιολόγο.


1384
Η τυραννική δεσποτεία του Θωμά Πρελούμποβιτς λήγει με την δολοφονία του και αναλαμβάνει την εξουσία της πόλης η χήρα του, Μαρία Αγγελίνα Παλαιολογίνα.


1385
Η ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΒΕΝΕΤΙΑ
Για να αντιμετωπισθεί η απειλή των επιδρομών των Αλβανών φυλάρχων, γίνεται δεσπότης της πόλεως των Ιωαννίνων ο Έσω ντί Μπουοντελμόντι εκ Φλωρεντίας, κατόπιν προσκλήσεως από τους Έλληνες και Σέρβους άρχοντες των Ιωαννίνων.
Ο νέος ηγεμόνας, επαναφέρει τη μητρόπολη στην έδρα της και εφαρμόζει συνετή διοίκηση απέναντι στους κατοίκους. Όμως, ο Μπουοντελμόντι, πιεζόμενος από τις συνεχείς αλβανικές επιδρομές και πολιορκούμενος από τον Σπάτα, αναγκάζεται να ζητήσει την προστασία του σουλτάνου Μουράτ Α’, οπότε και σημειώνεται η πρώτη παρουσία τούρκικων δυνάμεων στα Ιωάννινα.


1390
Σημειώνονται οι πρώτες Οθωμανικές εισβολές στην Ήπειρο.


1401
Οι Βενετοί κυριεύουν την Πάργα και σταδιακά, πολλά καίρια σημεία της Ηπείρου. Επίσης, αναδύεται στο προσκήνιο ο ανηψιός του Μπουοντελμόντι, κόμης της Κεφαλληνίας και Ζακύνθου –Κάρολος Α΄Τόκκος, που οραματίζεται την ανασύσταση του ελληνικού δεσποτάτου της Ηπείρου και ισχυροποίηση του Ηπειρωτικού ελληνισμού.


1408
Με τον θάνατο του Μπουοντελμόντι, κατά το 1408/9, την εξουσία αναλαμβάνει ο Κάρολος Α’ Τόκκος, δούκας της Κεφαλληνίας, ο οποίος, αφού την χάσει από τον αλβανό Μπούα Σπάτα, την ανακαταλαμβάνει το 1417/8 και τη διατηρεί μέχρι και τον θάνατο του, το 1429. Ο Κάρολος Α’ Τόκκος αναπτύσσει τα Ιωάννινα οικονομικά και πνευματικά και ισχυροποιεί το δεσποτάτο.


1416
Ο Κάρολος Α΄ Τόκκος, πραγματοποιεί επιτυχή εκστρατεία στην Άρτα (1416) και καταλύει την αλβανική κυριαρχία στη Νότια Ήπειρο.
Τον Κάρολο Α’ Τόκκο διαδέχεται ο Κάρολος Β’ Τόκκος (1429-1448).


1431
ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ
Η σύγκρουση με τους αλβανούς και οι ανταγωνισμοί των αρχοντικών οίκων της Ηπείρου που συχνά συμβιβάζονταν, ή και έκαναν παραχωρήσεις στους Οθωμανούς, δεν επέτρεψε στην δημιουργία ενός αντι-τουρκικού μετώπου. Έτσι, οι Οθωμανοί σταδιακά επεκτείνουν την κυριαρχία τους σε ολόκληρη την Ήπειρο.
Τα Ιωάννινα καταλαμβάνονται ειρηνικά από τους Οθωμανούς (1431), υπό τον Σινάν Πασά και εγκαθιδρύεται η τούρκικη κυριαρχία που διαρκεί 482 έτη, μέχρι το 1913.
Οι Οθωμανοί δίνουν στους Γιαννιώτες μεγάλα προνόμια: να κατοικούν μέσα στο κάστρο και να ελέγχουν το κανόνι, να είναι απαλλαγμένοι από κάθε βίαιη μεταφορά και από το παιδομάζωμα, να διατηρούν τις εκκλησίες τους, να έχουν εκκλησιαστικό δικαστήριο και να συνεχίζουν να εισπράττουν τα εισοδήματα των γαιών τους, με μόνον όρο –να υπηρετούν την Υψηλή Πύλη.
Επίσης σημαντικό, ήταν και το προνόμιο που επέτρεπε στους χριστιανούς γαιοκτήμονες να κρατήσουν άθικτες τις περιουσίες τους, με την δέσμευση να συμμετέχουν στις στρατιωτικές εκστρατείες του Σουλτάνου.


15ος αιώνας
Μετά την πλήρη επικράτηση των Οσμανών και μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνος, τα υπό τουρκική κυριαρχία Ιωάννινα παρουσιάζουν πτώση και παρακμή, λόγω της αυξανόμενης διαφθοράς του Οθωμανικού κράτους.


1611
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ
Σημειώνεται το επαναστατικό κίνημα του μητροπολίτη Λαρίσης-Τρίκης Διονυσίου του επονομαζομένου Φιλοσόφου-σκυλοσόφου που δεν στέφεται με επιτυχία.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Οι Οθωμανοί, σε αντίποινα για την εξέγερση του Διονυσίου, καταργούν τα προνόμια των Γιαννιωτών, τους πετούν έξω από το κάστρο και περνούν σε νέο τρόπο «διακυβερνήσεως» της Ηπείρου.
Η υπαίθρια Ήπειρος -περισσότερο, γνωρίζει την Τουρκική βαρβαρότητα σε όλο της το μεγαλείο, καθώς οι βασανισμοί, βιασμοί, δολοφονίες αθώων χωρικών και μοναχών, οι λεηλασίες, η βαριά φορολογία και ο βίαιος εξισλαμισμός, συνθέτουν το πλαίσιο διαβιώσεως των Ελλήνων κατά τον 17ο αιώνα.
Η λύση για τους Ηπειρώτες για να ξεφύγουν από την μανία των Οθωμανών, είναι είτε να μετοικήσουν στα μεγάλα αστικά κέντρα, είτε να αποδημήσουν.
Η αλλαγή τρόπου της Οθωμανικής διακυβερνήσεως, επιτρέπει την επανεμφάνιση Αλβανών εποίκων και την εγκατάσταση Εβραίων προσφύγων, που έφευγαν για να ξεφύγουν τους διωγμούς κυρίως από την Ισπανία.


17ος αιώνας
Ο 17ος αιώνας αποτελεί την απαρχή της ακμής των Ιωαννίνων, η οποία κορυφώνεται στο δεύτερο μισό του 18ου, με την ανάπτυξη του εμπορίου και της βιοτεχνίας.
Η ανάπτυξη αυτή οδηγεί σε σημαντική πληθυσμιακή αστική συγκέντρωση.
Επίσης, τα Ιωάννινα παρουσιάζουν και λαμπρή πνευματική παράδοση αιώνων. Ήδη από το 1206 χρονολογείται η ίδρυση δύο σχολών στις Μονές Σπανού κα Ντίλιου, όπου δίδαξαν και μαθήτευσαν επιφανείς λόγιοι και στοχαστές. Με τις σχολές αυτές διατηρήθηκε στην Ήπειρο η ελληνική παιδεία και καλλιεργήθηκαν τα ελληνικά γράμματα και η λόγια παράδοση μέχρι της εποχής του αστικού μετασχηματισμού.
Από τα μέσα του 17ου αιώνα, οι φιλογενείς Ιωαννίτες, επηρεασμένοι από τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό, χρηματοδότησαν την ίδρυση νέων σχολών στα Ιωάννινα. Έτσι, ιδρύθηκαν, μέσα στην πόλη των Ιωαννίνων, οι σχολές του ηγούμενου Επιφανίου (1648), που αποκαλείται μικρή, η σχολή Γκούμα (1676), που αποκαλείται μεγάλη, η Μαρουτσαία (1746), η Καπλάνειος (1797) και αργότερα η Ζωσιμαία(1828).


17ος αιώνας
Κατά τον 18ο αιώνα, τα Ιωάννινα αναδεικνύονται το σημαντικότερο πνευματικό-πολιτισμικό κέντρο του νέου Ελληνισμού και της προεπαναστατικής πνευματικής Ελλάδας, δεύτερο μετά την Κωνσταντινούπολη. Η εισροή του ελληνικού στοιχείου που αναζητούσε καταφύγιο από τους Οθωμανικούς διωγμούς, αυξάνουν πληθυσμιακά τα Ιωάννινα. Ενδεικτικό της οικονομικής ακμής είναι, ότι οι Γιαννιώτες πραματευτάδες έρχονται πρώτοι από όλους τους Έλληνες πραματευτάδες στην Βενετία.
Η εμφάνιση του Κοσμά του Αιτωλού (1775-1778) και οι περιοδείες του (και από τα Ιωάννινα), με τις προτροπές του για την ίδρυση σχολείων και τόνωση της Χριστιανικής πίστεως, ανακόπτουν τα Οθωμανικά σχέδια και βοηθούν στην επιβίωση της εθνικής αυτογνωσίας και την πνευματική αναγέννηση.


1769
Η ολοκληρωτική καταστροφή της Μοσχοπόλεως (2 Σεπτεμβρίου) και ο γενικευμένος διωγμός των κατοίκων της Βορείου Ηπείρου από Αλβανικές επιδρομές, ωθεί πολλούς να εγκατασταθούν στα Ιωάννινα.
Όσα συνετελέσθησαν επί δυο αιώνες στα Ιωάννινα, επέδρασαν στο ιδεολογικό υπόβαθρο των Ιωαννιτών. Οι συνεχείς διωγμοί και καταπίεση, καθώς και η εισροή προσφύγων και κατατρεγμένων Ελλήνων, ωθεί σε γονιμοποίηση το σπέρμα της επαναστάσεως. Πολλοί από τους Γιαννιώτες, έγιναν θιασώτες των αρχών της Γαλλικής Επαναστάσεως. Η ιδεολογική αυτή μεταβολή, δεν είναι ξένη με τον άμεσο και αναντίρρητο προσανατολισμό των Ιωαννιτών προς την ιδέα της απελευθέρωσης τους και προς τα κηρύγματα του Κοσμά του Αιτωλού, του Ρήγα και της Φιλικής Εταιρείας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, από τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, καταγόταν από τα Ιωάννινα, ούτε ότι από το 1816 και μετά πολλοί έμποροι, πολιτικοί και διανοούμενοι Ιωαννίτες φέρονται να έχουν μυηθεί σ' αυτήν. Εξάλλου, από αδιάψευστες πηγές, καταμαρτυρείται η δράση των Ιωαννιτών Φιλικών, μέσα στην πόλη και μάλιστα μέσα στην αυλή του Αλή πασά. Απ' αυτούς σημαντικότεροι φέρονται οι Μάνθος Οικονόμου, Αλ. Μούτσος, Γ. Τουρτούρης, Ι. Κωλέττης, Ι. Βηλαράς, Σπ. Κολοβός κ.ά.


1787
ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ
Ο Αλή -ο Τεπελενλής, γίνεται μουτεσαρίφης των Ιωαννίνων, και για να εδραιώσει την θέση του, μετά την θεαματική άνοδό του απέναντι στους ισχυρούς αντιπάλους του -μπέηδες της Αλβανίας, φορά το προσωπείο του προστάτη των υποδούλων και συντελεί στην ιστορική αναβίωση της μνήμης του Κοσμά του Αιτωλού, ώστε να αποκτήσει λαϊκά ερείσματα, με τελικό σκοπό την αυτονόμησή του από την Πύλη.
Επί της εποχής του, κορυφώνεται η αστικοποίηση της πόλεως και τα Ιωάννινα εξελίσσονται στο μεγαλύτερο αστικό κέντρο της προεπαναστατικής Ελλάδος.
Ειδικότερα, ο Αλή Πασάς για δική του ασφάλεια και πλουτισμό, περιορίζει αρχικά και κατόπιν διώκει τους μπέηδες τιμαριούχους (σπαχήδες) και διευρύνει τις προϋποθέσεις αστικής αναπτύξεως των Ιωαννίνων. Επισκευάζει το φρούριο (1812 - 1815), ανοίγει δρόμους προς Άρτα, Θεσσαλία και Παραμυθιά, υποτάσσει τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο, κτίζει ανάκτορα, ιδρύει στρατιωτική σχολή με Γάλλους καθηγητές, στην οποία έμελλε να φοιτήσουν οι επισημότεροι οπλαρχηγοί της ελληνικής Επανάστασης και ευνοεί την ανάπτυξη των εμπορευματικών σχέσεων. Κατά την εποχή αυτή, η τοπική αγορά των Ιωαννίνων, συγκαταλέγεται μεταξύ των σημαντικότερων του Ελλαδικού χώρου.
Πάντως, τα θετικά σημεία της πολιτικής του Αλή Πασά προς τους υπόδουλους, όπως η ανεξιθρησκεία, προώθηση του εμπορίου –έστω με πρωτόγονα μέσα, η προστασία λειτουργίας ελληνικών σχολείων και πολλά άλλα, που αποσκοπούσαν στην διατήρηση λεπτών ισορροπιών, δεν στάθηκαν ικανά να αντισταθμίσουν την βία, την αυθαιρεσία, την τρομοκρατία και την καταπίεση σε όλους τους τομείς διοικήσεως που μεταχειριζόταν ο πανούργος Τεπελενλής και οι γιοι του, όπως πχ το 1809 ο απαγχονισμός του Κατσαντώνη και ο πνιγμός της Κυρα-Φροσύνης.
Τελικώς, αυτός ο πρώην λήσταρχος και ανταγωνιστής των Αλβανών και Τούρκων τοπαρχών, αναδεικνύεται σε μοναδικό κυρίαρχο της περιοχής, -ορίζει τα Ιωάννινα ως πρωτεύουσά του και την ελληνική ως επίσημη γλώσσα του κρατιδίου του και προωθεί το εμπόριο και την βιομηχανία στην Ήπειρο. Είναι η εποχή που τα Γιάννινα γίνονται: «πρώτα στ΄άρματα, στα γρόσια και στα γράμματα» !


1816
Φοβερή επιδημία πανώλης πλήττει την Ήπειρο, πλήττει και τα Ιωάννινα προκαλώντας κατ΄ εκτίμηση, τον θάνατο του 1/5 των κατοίκων.


1820
Ο Αλή Πασάς, πυρπολεί την πόλη στις 25 Αυγούστου και όλα τα σπίτια –πλήν ενός- χάνονται στις φλόγες.


1822
Οι συνεχείς πολιτικές ερωτοτροπίες του Αλή Πασά με τις Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία-Γαλλία-Ρωσία) για να τον βοηθήσουν να αυτονομηθεί, δεν επιτυγχάνουν. Αντίθετα οδηγεί στην καταδίκη του για προδοσία (1820), ήττα και τον θάνατο, όταν νικιέται από τον στρατό του Σουλτάνου.
Η πόλη των Ιωαννίνων, υποφέρει από την πολύμηνη (17μήνες) πολιορκία και υφίσταται αρκετές καταστροφές.


1822-1830
Η πτώση του Αλή Πασά, σηματοδοτεί μία περίοδο παρακμής για τα μισο-κατεστραμμένα Γιάννινα.
Κατά την περίοδο της Ελληνικής επαναστάσεως, οι Ιωαννίτες δεν δύνανται να συμμετάσχουν στην εθνεγερσία λόγω της παρουσίας πολυάριθμων τουρκικών στρατευμάτων, που χρησιμοποιούν την Ήπειρο ως βάση εξορμήσεως για τις εκστρατείες τους προς τον επαναστατημένο Ελληνικό νότο.


1830
Η επικράτηση της Ελληνικής επαναστάσεως και η δημιουργία ελεύθερου Ελληνικού κράτους, επιφέρει γενικώς Τουρκικά αντίποινα στην Ήπειρο.
Επίσης, αρχίζει να αφυπνίζεται ο Αλβανικός εθνικισμός και οι συνεχείς στάσεις, εξεγέρσεις και επανάσταση των Αλβανών κατά των Τούρκων, έχουν ως αποτέλεσμα νέα δεινά για τον ελληνικό πληθυσμό.
Από τον συνεχή –χαμηλής εντάσεως πόλεμο που διεξάγεται κατά τόπους στην Ήπειρο αυτήν την περίοδο, συρρέουν πρόσφυγες στην πόλη.
Λόγω της στρατηγικής και οικονομικής σπουδαιότητας της πόλεως, η αποκατάσταση των πολεμικών καταστροφών γίνεται ταχέως και τα Γιάννενα ξαναβρίσκουν την οικονομική και πνευματική τους ακμή.


1854
Επαναστατικό κίνημα Ηπειρωτών καταπνίγεται στο αίμα από τους Οθωμανούς, με αποτέλεσμα νέα δεινά για τους Έλληνες Ηπειρώτες και τους Γιαννιώτες και εξ αυτού και νέα εισροή προσφύγων στην πόλη.


1869
Μεγάλη πυρκαγιά προξενεί σημαντικές καταστροφές, όμως η πόλη ανοικοδομείται.


1838
Ο απαγχονισμός του νεομάρτυρος Γεωργίου.


1870
Έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα που όμως –εκτός της Μακεδονίας- διεξάγεται και στην Ήπειρο και στην Θράκη. Στα Γιάννινα, συγκροτούνται ανταρτικές ένοπλες ομάδες και μυστική εταιρεία.
Η Ηπειρωτική Εταιρεία προετοίμασε καθοριστικά το έδαφος για την νικηφόρα προέλαση του Ελληνικού Στρατού κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο.


1913
Απελευθέρωση των Ιωαννίνων από τον Ελληνικό Στρατό 21 Φεβρουαρίου 1913.
Η Τουρκική κατοχή των Ιωαννίνων τελειώνει μετά από 483 χρόνια.
Αποχώρηση από την πόλη των Τουρκογιαννιωτών (Τούρκοι-μουσουλμάνοι, με μητρική γλώσσα την ελληνική), εκτός από μερικές –μετρημένες στα δάκτυλα- οικογένειες.


1917
ΙΤΑΛΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Στα πλαίσια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η πολυεθνική δύναμη του Γάλλου Στρατηγού Σαράϋ είχε εξαπλωθεί από την Θεσσαλονίκη και είχε καταλάβει μεγάλο τμήμα της Ηπείρου. Η Ιταλία είχε εισβάλλει δια θαλάσσης, με στόχο την ανεξαρτησία της Αλβανίας και την μείωση του Ελληνισμού προς όφελος των Αλβανικών πληθυσμών.
Η Ιταλική κατοχή των Ιωαννίνων, λήγει στις 28 Σεπτεμβρίου του 1917.


1940
ΕΛΛΗΝΟΙΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Τα Ιωάννινα υφίστανται βομβαρδισμούς από την Ιταλική Αεροπορία και τα γενικότερα δεινά του πολέμου.


1941
ΙΤΑΛΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ
Μετά την κατάληψη της Ελλάδος από τους Γερμανούς, τα Ιωάννινα και η Ήπειρος δίδονται στην Ιταλική σφαίρα κατοχής.


1944
25 ΜΑΡΤΙΟΥ – ΤΟ ΕΒΡΑΙΚΟ «ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ» ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Οι Γερμανικές κατοχικές αρχές, συγκεντρώνουν ένα μεγάλο τμήμα του Εβραϊκού πληθυσμού (1.850 άτομα) και το στέλνουν στο στρατόπεδο εξοντώσεως του Γ΄ Ράϊχ -Άουσβιτς .


1944 έως σήμερα
Η Ιστορία των Ιωαννίνων και της Ηπείρου συμβαδίζει με την Ιστορία της υπόλοιπης Ελλάδος.